W momencie złożenia wniosek na kopalni o naprawienie szkody pochodzenia górniczego rozpoczynamy bieg postępowania ugodowego przewidzianego przez prawo w art. 151 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze. Próba polubownego rozwiązania sporu, jaką jest ugoda, ma służyć pojednaniu stron bez konieczności angażowania ich w postępowanie sądowe.
Czego możemy się spodziewać w trakcie postępowania ugodowego i czy podpisanie ugody to dobre rozwiązanie?
Zgodnie z normami określonymi w artykułach Prawa geologicznego i górniczego osoba posiadająca tytuł prawny do nieruchomości może domagać się naprawienia wyrządzonej ruchem zakładu górniczego szkody na zasadach określonych ustawą. Likwidacja szkody następuje poprzez tzw. restytucję naturalną, czyli przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego, sprzed powstania szkody, bądź wypłatę ustalonej kwoty pieniężnej odszkodowania. Art. 151 Prawa geologicznego i górniczego stanowi, iż:
- Sądowe dochodzenie roszczeń jest możliwe po wyczerpaniu postępowania ugodowego.
- Warunek wyczerpania postępowania ugodowego jest spełniony, jeżeli przedsiębiorca odmówił zawarcia ugody lub jeżeli od skierowania przez poszkodowanego roszczenia wobec przedsiębiorcy upłynęło 30 dni, chyba że poszkodowany, zgłaszając żądanie zawarcia ugody, wyznaczy dłuższy termin.
- Ugoda zawarta w formie aktu notarialnego stanowi tytuł egzekucyjny w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.
- Jeżeli przedsiębiorca uchyla się od wykonania ugody lub wyroku nakazującego naprawę szkód wyrządzonych ruchem zakładu górniczego, koszt wykonania zastępczego może zostać pokryty z zabezpieczenia, o którym mowa w art. 28 ustanowienie zabezpieczenia roszczeń.
Na co zwrócić uwagę w treści ugody?
Zaproponowana ugoda przez zakład górniczy nie oznacza, iż musimy ją bezwarunkowo zaakceptować. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, czy zaoferowany sposób naprawy szkody nam odpowiada.
Jeżeli zakład zaproponował naprawienie szkody przez jej naprawę, musimy zwrócić uwagę czy przyjęte rozwiązania technologiczne wskazanych napraw rzeczywiście zmierzają do przywrócenia stanu poprzedniego, czy też mają jedynie charakter powierzchowny. Kolejnym aspektem, na który warto zwrócić uwagę jest fakt czy przedstawione roboty budowlane mają na celu realne wzmocnienia konstrukcji budynku lub np. wyprostowanie jego bryły (wszystko zależy od charakteru szkody), czy też jedynie zamaskowanie uszkodzeń poprzez np. zatynkowanie spękań w ścianach. Co ważne, w przypadku restytucji naturalnej naprawa będzie wykonana przez pracowników zakładu górniczego lub pracowników firmy zewnętrznej, zapewnionej przez zakład górniczy. W takiej sytuacji należy doplinować, aby w treści ugody znalazło się postanowienie, iż przedsiębiorca odpowiada za przeprowadzone naprawy na zasadzie rękojmi.
W sytuacji propozycji naprawy szkody poprzez wypłatę odszkodowania pieniężnego konieczne będzie sprawdzenie czy zaproponowana kwota wystarczy na pokrycie kosztów faktycznego naprawienia szkody. Warto pamiętać, iż zakłady górnicze często zaniżają wypłaty odszkodowań, sprawdzenie więc faktycznej kwoty naprawy jest szczególnie istotne.
Niekorzystna dla poszkodowanych jest również stosowana w 90 % ugód praktyka wymagania od poszkodowanych rezygnacji z dalszych roszczeń z tytułu szkód górniczych, które zapewne ujawnione zostaną w latach kolejnych. Zgoda na takie postanowienie w treści ugody może poważnie utrudnić dochodzenie podobnych roszczeń w przyszłości.
Podpisanie ugody z zakładem górniczym tytułem odszkodowania za powstałe szkody górnicze , bez wnikliwej analizy, niesie za sobą wiele zagrożeń. Należy pamiętać, iż ugody nie musimy podpisać przy pierwszym spotkaniu z przedstawicielem zakładu górniczego. Powinniśmy wnikliwie przeanalizować zapisy ugody, a w przypadku proponowanego świadczenia pieniężnego, zgłosić się do firmy budowlanej/remontowej z prośbą o wykonanie kosztorysu prac.
Obecnie zakłady górnicze w ramach ugody proponują naprawę powstałych szkód, bądź wypłatę zaniżonego odszkodowania ( w stosunku do możliwości uzyskania odszkodowania w postępowaniu sądowym). Bardzo często w treści ugody okazuje się, iż do naprawy, bądź wypłaty odszkodowania ma nastąpić za 2, a nawet 3 lata i uzależnione jest od uzyskania dotacji przez zakład górniczy. W przypadku braku uzyskania dotacji na dany rok, zakład górniczy zawiera z poszkodowanymi aneks przedłużający obowiązek wypłaty/naprawy o kolejne lata – co oznacza, iż bardzo często nastąpi to o wiele później niż w przypadku uzyskania odszkodowania na drodze postępowania sądowego.
Zachęcamy do skorzystania z naszych pozostałych usług dostępnych na: www.kpi.com.pl
